نیکولاس آپرت که بود؟

نیکولا آپِر یا نیکولاس آپرت (زادهٔ ۱۷ نوامبر ۱۷۴۹ – درگذشتهٔ ۱ ژوئن ۱۸۴۱) مخترع فرانسوی نگهداری از خوراکی ها به روش کنسرو کردن بود او، به پدر علم کنسروسازی مشهور است.

اختراع روش بسته بندی با کنسرو توسط نیکولا آپِر

بعد از انقلاب فرانسه، در حالی که این کشور درگیر جنگ با کشورهای همسایه بود، ناپلئون بناپارت، در سال ۱۸۰۰ میلادی، جایزه ۱۲ هزار فرانک (واحد پول) را برای کسی در نظر گرفت که بتواند برای تامین غذای سربازان و مردم این کشور در لشکرکشی‌های طولانی‌مدت پیدا کند. وی به دنبال روشی جدید در بسته بندی بود که یتواند بدون فاسد شدن مواد غذایی را در طولانی مدت نگهداری کند. یک مخترع فرانسوی، به نام نیکولاس آپرت (Benjamin Nicolas Marie Appert) توانست این روش را ابداع کند و به این ترتیب برای اولین بار بسته بندی کنسرو توسط نیکولاس آپِرت ابداع شد.

یکی از جملات مشهور در زمینه اختراع و نوآوری این است که «نیاز، مادر اختراع است». تا مشکلی وجود نداشته باشد و به تبع آن، تقاضایی برای رفع آن به وجود نیاید، طبیعتاً ایده‌ای برای حل مشکل هم خلق نشده و استقبالی هم از ایده‌های معرفی شده به بازار صورت نخواهد گرفت. یک مثال ساده برای این موضوع، قوطی‌های کنسرو است!

نیاز جامعه مدرن به کنسروسازی !

به عبارتی با مدرن شدن زندگی و فرصت به نسبت کمتر افراد برای پخت و پز، استفاده از غذاهای آماده و کنسرو شده، به‌عنوان جایگزینی بی‌دردسر برای غذاهای خانگی، یک پدیده رایج در اکثر جوامع امروزی محسوب می‌شود.

خسته و گرسنه به خانه می‌آیید و پس از کمی فکر پیرامون این‌که با چه غذایی شکم خود را سیر کنید، کنسروی از کابینت درآورده و پس از گرم کردن، مشغول خوردن آن می‌شوید. اما باید بدانید که در گذشته، شرایط بدین صورت نبوده است.

به عبارت دقیق‌تر، غذاهای کنسروی در واکنش به جنگ‌های مداوم و قحطی‌های ناشی از درگیری‌های پی در پی ودر دسترس نبودن غذای سالم و تازه برای مردم، بچه ها و همچنین سربازان اختراع شد.

اپرت، پیش از این‌که جایزه ۱۲ هزاری فرانکی مطرح شده باشد، خودش به فکر یافتن راهی برای نگهداری طولانی‌تر مواد غذایی افتاده بود. در واقع، این ایده در گوشه ذهن اپرت قرار داشت و با طرح مسئله از سوی دولت، وی جدی‌تر از پیش، به راهی برای حل این چالش اندیشید. او از سال ۱۷۹۵ میلادی، شروع به آزمایش روش‌های مختلف نگهداری مواد غذایی کرد و حتی در نگهداری برخی مواد، مانند آب‌میوه‌ها، لبنیات، مربا و انواع شربت، به موفقیت‌هایی دست یافت. عاقبت در سال ۱۸۰۴ میلادی، ذهن خلاق اپرت راه‌حل نهایی را ارائه کرد.

او به فکر این افتاد که مواد مختلف غذایی را در داخل بطری‌های شیشه‌ای ریخته و دربشان را چوب‌پنبه‌های مخصوص بسته و کاملاً درزگیری کند. گرمادهی به این شیشه‌ها، موجب می‌شد تا فاسد شدن محتویات داخل به تأخیر افتاده و به این ترتیب، نخستین غذای کنسروی تاریخ، تولید شد.

دو سال بعد، اپرت مجموعه‌ای از میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده خود را در نمایشگاه صنعت تولید فرانسه عرضه کرد که البته با استقبال چندانی روبرو نشد. در ادامه و در سال ۱۸۱۰ میلادی، با پخش خبر فناوری جدید اپرت، دولت فرانسه به وی پیشنهاد داد که در ازای علنی کردن کامل اختراعش، ۱۲ هزار فرانک به او پرداخت شود. اپرت این پیشنهاد را پذیرفت و اقدام به انتشار کتابی پیرامون فرآیند کار خود و چگونگی کنسرو کردن مواد غذایی کرد.

این کتاب، تحت عنوان «هنر حفظ و نگهداری مواد حیوانی و سبزیجات»، به‌عنوان نخستین کتاب آشپزی در زمینه روش‌های نوین نگهداری مواد غذایی، در ۲۰۰ نسخه به چاپ رسید.

جالب این‌که نیکولاس اپرت، قبل از کشف بزرگ لوئی پاستور مبنی بر از بین رفتن باکتری‌ها از طریق گرما، اختراعش در معرض نمایش عموم قرار گرفت. وی شرکتی تأسیس کرد و شروع به عرضه و فروش محصولات غذایی در شیشه‌های کنسرو شده کرد. روش ابداعی اپرت که در کتابش هم تشریح شده بود، آن‌قدر ساده و قابل‌اجرا بود که به سرعت بین عموم مردم رواج یافت.  روش آپرت به سرعت توسط مخترعان دیگر بهبود یافت.

او مواد غذایی و آشپزی‌های جدیدی را به فرهنگ‌های مختلف معرفی کرد، در دسترس بودن و تنوع غذا برای مصرف‌کنندگان را افزایش داد، تحقیقات علمی درباره ایمنی و کیفیت غذا را تحریک کرد و بازارها و شغل‌های جدیدی را برای تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان ایجاد کرد

آپرت همچنین یک صلح‌طلب بود که امیدوار بود با روش خود بتواند جنگ‌ها را پایان دهد یا حداقل کمتر کند. او معتقد بود که اگر همه ملت‌ها به غذای سالم و کافی دسترسی داشته باشند، نیاز به جنگیدن برای منابع نخواهند داشت. او همچنین خود را یک «خیر» می‌خواند و بخشی از درآمدهای خود را صرف کمک به فقیران و ناتوانان می‌کرد.